Netwerkbijeenkomst 24 maart 2023

Na een aantal jaren digitale en kleinschalige bijeenkomsten was er op 24 maart eindelijk weer een landelijke netwerkbijeenkomst van VECON BUSINESS SCHOOL. Het gezelschap bestond uit standhouders rondom ondernemerschap(sonderwijs), teamleiders en docenten (bedrijfs)economie vmbo, havo en vwo. We nemen je in dit stukje mee langs onderdelen van de dag die ook voor jou de moeite waard kunnen zijn. Een uitgebreidere versie van dit verslag, samen met een paar presentaties, is te vinden op de website van VBS onder het kopje netwerk.

De plenaire bijeenkomst werd geopend door de voorzitter van VBS, Thomas Oosterkamp. Hij is de afgevaardigde van de Vecon in het bestuur van VBS. Vervolgens vertelde Maarten Crum, de gastheer, waarom InHolland Delft deze bijeenkomst wilde hosten: meer contact met het VO en kennis van hun opleiding genereren, met name omdat op hun opleidingen (Luchtvaarttechnologie, Tuinbouw & Agribusiness, Dier in de duurzame samenleving, Food commerce and technology en Landscape and environment management) in stijgende mate wordt gewerkt aan het ondernemerschap van de studenten. Zowel persoonlijk ondernemerschap waarbij de studenten zichzelf ontwikkelen tot professional als letterlijk ondernemerschap waarbij via diverse minoren studenten de kans krijgen om een eigen bedrijf op te zetten. Verder zit in alle opleidingen een gezonde dosis economie/bedrijfseconomie.

Spreker Ton Langelaan heeft onderzoek gedaan naar de succesfactoren van ondernemers. In een sprankelende presentatie haalt hij uitspraken aan van o.a. Earl Nightingale “Success is the progressive realisation of a worthy goal or ideal” en Albert Einstein “We cannot solve our problems with the same thinking we used when we created them”. Ook de weg naar het behalen van het doel is de moeite waard, denk anders, doe waar je blij van wordt zijn belangrijke punten om succesvol te zijn. Hij vertaalt dit vervolgens naar het onderwijs. Waarom is motivatie een dingetje op school? Omdat de leerling zelf wil nadenken en kiezen. Daarom: Geef vrijheid en vertrouwen i.p.v. controle en wantrouwen. Er was veel waardering voor deze inspirerende sessie bij de deelnemers.

Diverse partners van VBS hadden niet alleen een stand maar gaven ook een workshop. Heel verschillende organisaties zijn partners van VBS, wat ze gemeen hebben is dat er korting gegeven wordt aan gecertificeerde scholen. De Associatie voor Examinering en NIMA zijn allebei organisaties die examens aanbieden. Dat betekent voor leerlingen een echt diploma als beloning voor de extra inspanning. NIMA was jammer genoeg door ziekte afwezig en heeft dus niet de ervaringen in de praktijk kunnen delen. Wel werd in gesprekken met docenten duidelijk dat het werken aan het examen NIMA Basiskennis grote toegevoegde waarde heeft voor de leerlingen en dat het examen vaak op school afgenomen kan worden. De Associatie had Patrick Fränzel, docent aan het Veenlanden College in Mijdrecht, meegenomen om de ervaring met het aanbieden van basiskennis boekhouden en basiskennis ondernemerschap te delen. Een bijdrage van docenten voorkomt vaak dat er alleen reclamepraatjes langskomen en verbetert daardoor de kwaliteit van de workshop.

GoFuture en Eurobizz Academy zijn partners die vernieuwende lesmethoden rondom ondernemendheid en ondernemerschap aanbieden waarin vaardigheden een belangrijke rol spelen. Bij Eurobizz Academy is een grote rol weggelegd voor ondernemers waardoor de leerlingen tijdens het uitwerken van hun opdrachten echt te maken krijgen met de praktijk. GoFuture biedt verschillende mogelijkheden want is ook actief op het punt van maatschappelijke projecten en maatschappelijke diensttijd en burgerschap. In deze workshop ontstond een geanimeerd gesprek over ondernemend leren, dus leren door te doen: niet alles voorkauwen, wel goed coachen. Lastig is soms om te bepalen wanneer leerlingen die aan het tobben zijn te helpen en wat het effect hiervan is op de beoordeling. Praktijkervaring werd ingebracht door Gerda Hiera van Yuverta en Willion Maas van het Zone-college.

Echt ondernemen is de basis van de programma’s van Jong Ondernemen en Day for Change. Het uitgangspunt bij Jong Ondernemen is dat in de huidige maatschappij een ondernemende houding belangrijk is omdat een leven lang bij één bedrijf werken nauwelijks meer een optie is. Kennismaken met echt ondernemen geeft niet alleen de leerlingen de kans om te ontdekken of een eigen bedrijf iets voor hen zou zijn maar ook de docent, gezien de opmerking “Door het aanbieden van Junior Company aan de leerlingen ben ik als docent ook aan het ondernemen geslagen”. Jeroen Vis, docent aan het Veenlanden College, vertelde over zijn ervaringen met deze manier van werken. Bij Day for Change gaat het ook om echt ondernemen maar dan in een korte periode en heel nadrukkelijk gericht op een goed doel. Er is dus wel een winststreven maar de leerlingen worden er zelf niet beter van. Tegelijkertijd doen ze ervaringen op en proeven ze aan ondernemerschap. Day for Change werkt samen met een organisatie die nog nieuw was voor de meeste deelnemers: Our New Economy. Deze organisatie wil de echte wereld, morele dilemma’s en verschillende ideeën over hoe de economie werkt meer in het economie-onderwijs brengen. In de komende tijd gaan ze ook kijken naar thema’s die specifiek voor business schools interessant zijn zoals ‘waarde’, ‘true price’ en duurzaam ondernemen.

Bijzonder op een bijeenkomst voor docenten (bedrijfs)economie was de aanwezigheid van het Technasium en Anglia. We hebben het Technasium uitgenodigd omdat de projecten die in dat kader worden uitgevoerd vaak raken aan economische principes en ondernemerschap. Inmiddels blijkt dat ook vanuit het Technasium gekeken wordt naar samenwerking met o.a. de economische vakken want complexe (maatschappelijke) uitdagingen zijn niet op te lossen vanuit één discipline, er zijn meerdere perspectieven en mensen met verschillende expertkennis nodig voor een oplossing. Het biedt dan ook waardevolle context voor inspirerende vakoverstijgende (samenwerkings-)projecten binnen de school met echte opdrachtgevers. In de workshop van Anglia was het nog een beetje zoeken. De basis bij Anglia is een computerprogramma dat veel kan, van oefenen met uitspraak tot het bepalen van het taalniveau van een tekst. De meerwaarde voor VBS/leerlingen met economische vakken zou kunnen liggen in het werken aan Business English om daarmee hun taalkennis te verdiepen en verbreden maar ook in het samenwerken aan een opdracht met leerlingen uit het buitenland. In de komende tijd gaan we dit idee uitwerken.

Natuurlijk waren er workshops over de ontwikkelingen rondom praktijkvakken. Nanda Ruijgrok-Janssen vertelde over de toepassing van het praktijkgerichte vak in de nieuwe leerweg op vmbo gl/tl op haar school, het Fioretti College. Door haar achtergrond (een ondernemersfamilie en de hogere hotelschool) is ondernemendheid en ondernemerschap haar niet vreemd en dat blijkt behulpzaam bij het invoeren van zo’n heel ander vak dan het economie dat op het vmbo gegeven wordt. De school investeerde extra waardoor een onderwijsassistent kon worden aangenomen. Een team van 3 à 4 personen ontwikkelt het nieuwe materiaal naast een gedeeltelijk lesgevende taak. In dat team zitten ook mensen met een andere achtergrond, zoals een collega Nederlands. Het grote netwerk van Nanda is een bron van externe opdrachten. Jeannet Hommel vertelde over het praktijkgerichte vak M (pgpM) op de havo waarvan de kleine variant (120 slu) in de pilotfase zit en van de grote variant (360 slu) volgend schooljaar een pilot gaat draaien. Veel scholen vragen zich als of zo’n praktijkgericht vak kan samenvallen met VBS of het misschien wel kan vervangen. Het examenprogramma van het kleine vak is in concept bekend en lijkt mogelijkheden te bieden voor de havo-leerling die meer een doener is. Het programma voor het grote vak zal op dezelfde leest geschoeid zijn maar wordt pas in mei 2023 in concept bekent. De vraag is of het qua werkdruk voor docenten haalbaar is om met stages en externe opdrachten te gaan werken zonder dat daar extra geld en ondersteuning voor beschikbaar is.

Typisch voor VBS waren de workshops over good practices in de onderbouw en over games die geschikt zijn om de leerlingen op een andere manier te laten leren. Charles Verbeek had een vol lokaal en wist een geweldige sfeer te creëren, er werd veel gelachen. Hij deelt voor bijna iedere activiteit die zijn mavo leerlingen uitvoeren een certificaat uit en dat wordt als heel stimulerend ervaren. Ook de deelnemers aan de workshop kregen een certificaat, samen met een voorbeeldopdracht voor gebruik in de les. Belangrijke les van Charles: opdrachten hoeven niet altijd ingewikkeld te zijn. Joke Trappel en Evelyne Vandegaer presenteerden spellen die nog niet bij iedereen bekend zijn. Joke begon met 15 bordspellen die gericht zijn op economie, vervolgens zijn het Vecon business game en Plaza Challenge kort besproken. Evelyne heeft haar game Scale UP toegelicht en gaf iedereen die game mee naar huis.

Ook waren er gesprekstafels over vragen die er spelen. De eerste vraag ‘Vwo – hoe breng je niveau aan?’ is niet zomaar te beantwoorden. Sommige scholen kiezen voor een ruimer programma: meer opdrachten, extra diploma’s. Nima inclusief het presenteren van een Businessplan, bij voorkeur met een externe jury van ondernemers of uit het bankwezen is hier een voorbeeld van. Soms zelfs gecombineerd met coaching gesprekken. Bij een onderzoeksopdracht verwacht je van vwo’ers een betere theoretische onderbouwing. Een analystische aanpak is belangrijk en kan geëist worden. De houding van de docent is vaak bepalend voor het enthousiasme van de leerlingen om er echt voor te gaan. ‘Havo – hoe motiveer je iets extra’s te doen’ was de tweede vraag waarover is gesproken. Door het uitvallen van twee gesprekstafels was deze groep eigenlijk iets te groot voor deze werkvorm, dat was jammer. Voorlichting en verwachtingsmanagement zijn belangrijk: zet het project objectief neer, het is niet ‘leren snel geld te verdienen’. Verder werken bedrijfsbezoeken stimulerend evenals het werken met korte projecten die eventueel later onderdeel van het profielwerkstuk kunnen worden. Als vbs onderdeel is van het Becocijfer zijn er minder motivatieproblemen. Ook blijkt het mogelijk om vbs als onderdeel van het combinatiecijfer mee te nemen. Een probleem op havo is vaak de verslaglegging, bij sommige leerlingen komt dat niet van de grond.

Al met al kunnen we terugzien op een fijne bijeenkomst waar tussen de verschillende onderdelen door ook netwerken mogelijk was, een belangrijk element van VBS.

Presentaties

Vecon presentatie "Succesgewoonten": klik hier
Praktijkgerichte vak Havo: klik hier